By zdrowo ćwiczyć, należy oprócz białka dostarczać organizmowi różne składniki pokarmowe. Zawartość bowiem poszczególnych komponentów wpływa na przyswajalność innych. Oczywiście nie dzieje się tak tylko u sportowców, ale ta grupa osób jest szczególnie narażona na negatywne skutki niedoborów lub nadwyżek podaży różnych składników. Ten artykuł poświęcony będzie beta-karotenowi.
Spis treści
Czym w ogóle jest beta-karoten?
Najprościej sprawę ujmując, jest on prekursorem witaminy A, wywodzącym się z grupy karotenoidów. Należy również do szeroko pojętej rodziny antyoksydantów. Zajmują się one szkodliwymi wolnymi rodnikami, które powodują między innymi utlenianie białka w komórkach, jełczenie w nich tłuszczu czy mutowanie kodu genetycznego, przez co komórki stają się dysfunkcjonalne. Miejscem, w którym beta-karoten przemienia się w witaminę A, jest wątroba, jak również w błonie śluzowym jelita cienkiego.
Jak działa w organizmie beta-karoten?
W ciele człowieka, na poziome biochemicznym pełni rolę przeciwutleniacza, chroniąc przed obumieraniem komórek. Odkładając się w skórze, pobudza melanocyty do produkcji barwnika melaniny. Jest to związek odpowiadający za kolor skóry, czyli ten lipochrom bezpośrednio wpływa na intensywność i równomierne rozmieszczenie opalenizny. Chroni organizm przed drobnoustrojami, zakażeniami, stanami zapalnymi skóry, błony śluzowej płuc i całego układu pokarmowego. Jest bardzo ważnym związkiem, jeśli chodzi o wzrok człowieka, ponieważ niedobór witaminy A (która powstaje z beta-karotenu) może spowodować tzw. kurzą ślepotę.
Dlaczego dla sportowców tak ważny jest to składnik?
Zaczynając od tego, że niedobory beta-karotenu wpływają na pogorszenie wzroku, nie można nie wspomnieć, że by dobrze wykonywać aktywności fizyczne najczęściej trzeba dobrze widzieć. Wyobraźmy sobie taką sytuację, że piłkarz na boisku nie trafia do bramki nie dlatego, że niewłaściwie kopnął piłkę, lecz dlatego, że bramka mu się „rozmyła”. Takie sytuacje są wielce niepożądane.
Ze względu na to, że jest antyoksydantem wpływa na naszą odporność, co pozwala utrzymać stałość w uczestniczeniu w treningach oraz ich wysoki poziom. Również wydolność płuc, tak ważna przy wysiłku fizycznym ma wielki wpływ na wyniki. Istnieje jeszcze jeden mniej ważny powód istotności tego karotenoidu dla osób zajmujących się sportem — jest to opalenizna. Najczęściej osoby ćwiczące mocno zwracają uwagę na to jak wyglądają, dlatego odpowiednia podaż tego składnika jest ważna, ponieważ wpływa na ilość melaniny w skórze.
Skąd i w jaki sposób czerpać beta-karoten?
Najlepszymi źródłami tegoż składnika są żółte, pomarańczowe, czerwone i ciemnozielone owoce oraz warzywa, czyli: marchew, kapusta, szpinak, rzepa, mango, morele, pomidory, papryka. By dobrze przyswoić przekształcony już beta-karoten, w formie witaminy A należy łączyć warzywa z tłuszczem (np. masłem), ponieważ się w nim rozpuszcza. Z kolei witamina A poprawia wchłanianie zawartego w pożywieniu żelaza.
Należy jednak pamiętać, żeby nie przesadzić z jego ilością w diecie, ponieważ nadmiar może powodować bóle głowy, zmęczenie, wymioty, wypadanie włosów, krwawienie z dziąseł, czy nawet zaburzenia widzenia.
Autor bloga FitRepublic.pl. Wieloletni praktyk treningu siłowego oraz certyfikowany trener osobisty. Oprócz treningów siłowych uprawiam również biegi na średni dystans oraz jestem propagatorem zdrowej diety i stylu życia.
