Nie da się ukryć, że sprawność motoryczna to hasło, które dla wielu brzmi tajemniczo, ale dobrze poznać jego dokładne znaczenie, bowiem dotyczy tak naprawdę wszystkich ludzi. Warto zgłębić swoją wiedzę w tym temacie. W naszym artykule znajdziesz podstawowe informacje, a także szczegółowy podział. Koniecznie to sprawdź!
Sprawność motoryczna – podstawowe informacje
Definicja według W. Osiński brzmi: „Sprawność fizyczna to właściwość, poprzez którą charakteryzujemy poziom aktualnych możliwości, zachowań ruchowych przy równoczesnym uwzględnieniu strukturalnego podłoża, a także cel codziennej fizycznej aktywności danego osobnika”.
Sprawność motoryczna jest to poziom możliwości osobnika, który umożliwia wykonywanie konkretnych czynności ruchowych. Prościej mówiąc będzie to całokształt zachowań, poza tym możliwości oraz potrzeb każdego człowieka. Mamy tu aż kilka cech motorycznych, które można kształtować, między innymi dzięki aktywności fizycznej. Wiek przedszkolny to ważny etap, ponieważ wtedy dziecko nabywa pewne umiejętności motoryczne. Tempo rozwoju będzie różne, bo wpływa na to wiele rzeczy przede wszystkim zabawy i ilość czasu poświęcana na inne formy ruchu.
Do głównych cech związanych z motorycznością zaliczamy tutaj:
- zastosowanie ruchu jako środka stymulacji rozwoju
- podnoszenie efektywności nauczania ruchu
- dążenie do zwiększania skuteczności ruchów człowieka.
W strukturze motoryczności wyszczególnia się następujące elementy:
- predyspozycje
- zdolności motoryczne
- efekty motoryczne.
To wszystko pokazuje, że sprawność fizyczna to złożona rzecz. U każdego wygląda zupełnie inaczej. Ważne jest jednak, aby rozwijać wszystkie typy, bo oba są od siebie w pewnym stopniu zależne. Warto już od najmłodszych lat pomagać dziecku w prawidłowym rozwoju. Zadbanie o stan fizyczny, różnorodne aktywności fizyczne, a także o zabawy, taniec i zachęcanie do samodzielności – to wszystko pozwoli maluchom rozwijać swoją motorykę jeszcze mocniej.
Podział sprawności motorycznej – duża i mała
Jak już wspominaliśmy motoryka ma kilka odsłon. Sprawność motoryczna dzielona jest na dużą i na małą. Czym się one od siebie różnią? Ta duża dotyczy podstawowych ruchów, takich jak chociażby skakanie, celowanie, bieganie, czy poruszanie się na czworaka. Za to typ mały skupia się już na dużo bardziej precyzyjnych ruchach, między innymi na zapinaniu guzików, nawlekaniu koralików lub igły nitką bądź przelewaniu cieczy z jednego opakowania do drugiego.
Warto wiedzieć również, że sprawność motoryczna bywa dzielona jeszcze na inne grupy niż tylko mała i duża. Istnieje odmiana sportowa, która służy doszkalaniu ciała, a także wersja wyrazowa, która bywa nazywana ekspresyjną – ona ma za zadanie przekazywać informacje. Ostatnim rodzajem będzie ta związana z wytwarzaniem rzeczy oraz z pracą.
Cechy motoryczne człowieka – jakie są?
Sprawność motoryczna ma pewne cechy, czyli zachowania, dzięki którym możemy wykonywać poszczególne czynności. Mowa tutaj o:
- gibkości – jest to zdolność do osiągania dużej amplitudy ruchów. Kształtowanie tego parametru wymaga nie tylko czasu, ale i sporo wytrwałości.
- równowadze – jest to zdolność do utrzymywania ciała w jednej, wybranej pozycji. Co ważne, jest ona ściśle powiązana z koordynacją ruchową.
- wytrzymałości – jest to zdolność do kontynuowania długotrwałej pracy, choć o określonej intensywności bez obniżenia efektowności działania. Ten parametr jest zależny przede wszystkim od układu krążenia, oddychania, a także od termoregulacji.
- szybkość – jest to zdolność do wykonywania zadań ruchowych w jak najkrótszym przedziale czasowym. To jest cecha motoryczna człowieka bardzo złożona, bo liczy się tu również nakład siły.
- sile – jest to zdolność mięśni do wykonywania wybranej pracy i to pomimo stawianego oporu zewnętrznego. Zależy ona od masy ciała, jak i od czynników genetycznych. Nie zdajemy sobie sprawy, że nawet pozorne czynności wymagają od nas użycia siły.
- koordynacji ruchowej – pozwala nam wykonywać precyzyjne złożone czynności ruchowe, poza tym sprawnie możemy przejść z jednej do drugiej.
Wyżej opisane cechy motoryczne towarzyszą nam na każdym etapie życia, chociaż wiele z nich może ulegać zmianom. Zabawy, ruch oraz inne podobne formy aktywności powodują, że uda się zwiększyć nasze parametry. Wszystkie z nich bezpośrednio składają się na sprawność motoryczną, a więc na nasze możliwości.
Najważniejszą, wręcz elementarną cechą motoryczną są predyspozycje:
- strukturalne, czyli proporcje tkankowe i fizjologia
- energetyczne, a więc zależne od przemian tlenowych i od tych beztlenowych
- koordynacyjne, a zatem orientacja przestrzenna, czas reakcji itd.
- psychiczne, czyli wola, odwaga oraz chęci.
Widać dokładnie, że składowych jest bardzo dużo i niektóre są zależne od nas. Niezwykle mocno okres dzieciństwa wpływa na to, jak będzie wyglądać nasza sprawność motoryczna. Nie można zapominać, że nasze predyspozycje strukturalne, energetyczne, koordynacje oraz psychiczne nie pozostają tu bez znaczenia.
Autor bloga FitRepublic.pl. Wieloletni praktyk treningu siłowego oraz certyfikowany trener osobisty. Oprócz treningów siłowych uprawiam również biegi na średni dystans oraz jestem propagatorem zdrowej diety i stylu życia.
