Wiele osób stosuje post jako formę kuracji odchudzającej, ale taki system żywienia ma zdecydowanie większe znaczenie w przypadku osób należących do Kościoła katolickiego. Dla wierzących poszczenie przyjmuje naprawdę różne oblicza i jest pewnego rodzaju przygotowaniem do wielkich świąt, ponadto pokutą i zadość uczynieniem za grzechy. W naszym artykule znajdziesz główne różnice między odmianami, a także zasady poszczególnych wariantów. Sprawdź czym jest post jakościowy, ilościowy, a także ten ścisły!
Kodeks prawa kanonicznego z 1983 r. postanawia: „Wszyscy wierni, każdy na swój sposób, obowiązani są na podstawie prawa Bożego czynić pokutę. Żeby jednak wszyscy przez jakieś wspólne zachowanie pokuty złączyli się między sobą, zostają nakazane dni pokuty, w które wierni powinni modlić się w sposób szczególny, wykonywać uczynki pobożności i miłości, podejmować akty umartwienia siebie przez wierniejsze wypełnianie własnych obowiązków, zwłaszcza zaś zachowywać post i wstrzemięźliwość, zgodnie z postanowieniami zamieszczonych poniżej kanonów” (kan. 1249). Ten sam kodeks mówi też, że: „W Kościele powszechnym dniami i okresami pokutnymi są poszczególne piątki całego roku i czas wielkiego postu” (kan. 1250).
Post jakościowy – co to jest i kiedy obowiązuje?
Za nazwą post jakościowy kryje się wariant znajdujący się w Kodeksie Prawa Kanonicznego – kan. 97; kan. 1252. Kiedy się go przestrzega? Post jakościowy obowiązuje we wszystkie piątki roku w Polsce, ale co kluczowe, z wyjątkiem dni liturgicznych, takich jak pierwszy piątek po Wielkanocy, a więc tych najwyższych rangą. Podsumowując nie może w tym dniu być żadnego święta, bo w takim wypadku post jest nieobowiązujący. Z obowiązku przestrzegania tej zasady są zwolnione osoby chore, poza tym te, które są nie mają możliwości samodzielnego wyboru produktów żywności z wielu powodów. Co ważne, do 14 roku życia dzieci nie mają obowiązku trzymać się tego postu!
Post jakościowy – zasady i produkty dozwolone oraz zabronione
Post jakościowy pojawia się często pod inną nazwą – wstrzemięźliwość od pokarmów pochodzenie zwierzęcego, choć z pewnymi wyjątkami. Głównie wykluczamy z diety mięso oraz rosół, a zatem wywar na bazie kości, skórek i innych części mięsa. Dodatkowo nie można spożywać wszelkich artykułów typu szpik, mózg, krew, ekstrakty mięsne i słonina nietopiona.
Co dopuszcza post jakościowy? Możemy wtedy jeść jajka, nabiał, poza tym ryby oraz co ważne, przyprawy mięsne również te na bazie tłuszczu zwierzęcego, choć w niewielkich ilościach. Chodzi o smalec, masło, słoninę topioną, sadło, łój, czy podsmażone drobne kawałki tłustego mięsa nazywane potocznie skwarkami. Należy pamiętać, że post jakościowy zabrania nam jeść owoce morza, do tego żaby, ślimaki i inne podobne produkty. Jeśli chodzi o mięso ptaków wodnych, w tym wypadku zdania są mocno podzielone, bo dużo zależy od regionu.
Post ilościowy – co to jest i kiedy obowiązuje?
Post ilościowy to typ, w którym spożywamy jeden posiłek na dobę aż do sytości. Co ciekawe, nie ma zakazu rannego oraz wieczornego jedzenia. W przypadku śniadania i kolacji zawsze stawiamy na coś skromnego, więc zachowujemy bardzo duży umiar w ilości przyjmowanej żywności. Post ilościowy powinni przestrzegać wszyscy, którzy ukończyli 18 rok życia, ale nie rozpoczęli 60. Można otrzymać dyspensę, albo być zwolnionym z obowiązku, na przykład z powodu choroby.
Post ilościowy – zasady i produkty dozwolone oraz zabronione
Jeśli chodzi o post ilościowy mamy nieco inne zasady niż w przypadku wersji jakościowej, bowiem:
- Mięso może się pojawić w menu, aczkolwiek tylko i wyłącznie w daniach, które są spożywane do zaspokojenia sytości.
- W czasie postu z talerza ujemy sobie około 1/3, bo tak powstają lżejsze dania dopuszczane rano i wieczorem, czyli tylko aby zaspokoić głód.
- W tym typie zdecydowanie chodzi o ograniczanie ilości przyjmowanych pokarmów, jak wskazuje sama nazwa.
Nie da się ukryć, że post ilościowy jest bardzo restrykcyjną formą, więc nie sprawia aż takich kłopotów, jak inne typy, na przykład post ścisły. Możliwe jest oczywiście otrzymanie dyspensy, choć może nas obowiązywać wtedy w zamian rodzaj jakościowy.
Post ścisły – co to jest i kiedy obowiązuje?
Czwarte przykazanie kościelne brzmi: „Zachowywać nakazane posty i wstrzemięźliwość od pokarmów mięsnych, a w okresach pokuty powstrzymywać się od udziału w zabawach”.
Post ścisły jest to miks dwóch odmian, a więc tego jakościowego oraz ilościowego. Pojawia się niezmiernie rzadko! Kiedy? Ten rodzaj obowiązuje nas w szczególne dni – Środę Popielcową, a także jest to post w Wielki Piątek, a zatem przed jednym z ważniejszych świąt. Trzymamy się go tylko dwa dni w roku, ponieważ poszczenie pełni rolę pokuty i żalu za popełnione grzechy. Obowiązuje osoby pełnoletnie aż do ukończenia 60 roku życia. Kobiety w ciąży są uprzywilejowane, bowiem ich post ścisły nie dotyczy z racji stanu błogosławionego. Zwolnione są również osoby chore, a także te, które nie są w stanie wpływać samodzielnie na wybór pokarmów. Będą to na przykład ludzie, którzy korzystają ze zbiorowego żywienia.
Kan. 1252 mówi: „Prawem o wstrzemięźliwości są związane osoby, które ukończyły czternasty rok życia, prawem zaś o poście są związane wszystkie osoby pełnoletnie, aż do rozpoczęcia sześćdziesiątego roku życia. Duszpasterze oraz rodzice winni zatroszczyć się o to, ażeby również ci, którzy z racji młodszego wieku nie związani jeszcze prawem postu i wstrzemięźliwości, byli wprowadzeni w autentyczny duch pokuty.”
Post ścisły – zasady i produkty dozwolone oraz zabronione
Post ścisły jest dość wymagający, ponieważ nakłada na nas pewne wyraźne zakazy jakościowe oraz ilościowe w kwestii żywienia. Polega on na ograniczeniu spożywanych posiłków, ponadto eliminuje z naszego jadłospisu mięso. Mamy na dobę w menu tylko jedno danie większe, czyli jemy w tym momencie aż do syta, do tego są dodatkowo dwa mniejsze, a zatem już niepełne. Post ścisły pozwala nam na jedzenie ryb, mleka i nabiału, a także jajek.
Autor bloga FitRepublic.pl. Wieloletni praktyk treningu siłowego oraz certyfikowany trener osobisty. Oprócz treningów siłowych uprawiam również biegi na średni dystans oraz jestem propagatorem zdrowej diety i stylu życia.
