Uszkodzenia sportowe, a szczególnie uszkodzenia typu przeciążeniowego miękkiej komponenty narządu ruchu wymagają wyjątkowo starannego leczenia i żmudnego doleczania. Chodzi o to, by w jak największym stopniu odtworzyć anatomię i umożliwić wznowienie treningów sportowych, które wymagają szczególnego obciążenia narządów ruchu.
Ze względów oczywistych najczęściej w grę wchodzi leczenie operacyjne, jednak ostateczny wynik jest uzależniony od specjalistycznej rehabilitacji i „autoleczenia” pod nadzorem specjalistów i trenera. Jakiekolwiek zaniedbania w tym względzie — skracanie fazy doleczania czy samowolne zmiany programu leczenia narażają sportowca na ryzyko nawrotów dysfunkcji, co zazwyczaj równoznaczne jest z przedwczesnym zakończeniem kariery sportowej.
Na czym polega rehabilitacja po urazach sportowych?
Rehabilitacja po urazach w sporcie to proces złożony i wymagający czasu. Składa się ona z kilku etapów:
Etap pierwszy: rehabilitacja pooperacyjna lub po leczeniu zachowawczym
Na tym etapie rehabilitant ma jeszcze dość ograniczone pole działania. Nie oznacza to oczywiście, że jest to etap mało ważny. Wręcz przeciwnie! Od niego zależeć może, jak szybko zawodnik wróci do formy sprzed urazu. W pierwszym etapie rehabilitant skupia się przede wszystkim na zwiększeniu zakresu ruchu oraz redukcji stanu zapalnego.
Etap drugi: rehabilitacja właściwa
Jest to etap pełnej rehabilitacji, w trakcie której rehabilitant może podziałać na chore tkanki dowolnym bodźcem fizycznym. Najczęściej na tym etapie wykorzystuje się:
- Pole magnetyczne
- Ciepłolecznictwo
- Laseroterapia
- Światłolecznictwo
- Ultradźwięki
- Krioterapię
- Fale akustyczne
- Prądy stałe
Oczywiście forma leczenia jest dostosowana do potrzeb pacjenta oraz rodzaju urazu. Fizykoterapię najczęściej uzupełnia się ćwiczeniami ruchowymi oraz masażem.
Etap trzeci: przejście z rehabilitacji do treningu
Na tym etapie rehabilitacji po urazie sportowym dominuje kinezyterapia. Bardzo istotne jest to, aby sportowiec wracał do treningów z sposób przemyślany, zgodnie ze ściśle określonym planem i pod okiem specjalistów. Proces powrotu powinien oczywiście uwzględniać rodzaj przebytego urazu oraz uprawianą dyscyplinę sportu.
Ośrodki rehabilitacyjne dobierają program leczenia w zależności od rodzaju i stopnia urazu. Rehabilitacja po urazach w sporcie to przede wszystkim:
Techniki powięziowo-mięśniowe i trening personalny
Fizjoterapia sportowa składa się z zajęć realizowanych wspólnie z fizjoterapeutą oraz z zajęć wykonywanych samodzielnie przez pacjenta. Jej zadaniem jest poprawienie kondycji, szybkości i zwinności, poszerzenie zakresu wykonywanego ruchu, poprawienie siły, wytrzymałości oraz elastyczności, a także zwiększenie kontroli nerwowo-mięśniowej (np. równowagi, koordynacji itp.). Trening personalny usprawnia wykonywanie ruchów typowych w danym sporcie, koryguje nieprawidłowe schematy ruchowe oraz zwiększa i utrzymuje wydolność układu krążeniowo-oddechowego.
Zabiegi terapeutyczne:
Podczas leczenia zlecone mogą zostać także specjalistyczne zabiegi rehabilitacyjne, których zadaniem jest przywrócenie sprawności ruchowej. Zabiegi terapeutyczne po urazach w sporcie to m.in.:
- Fizykoterapia – działa przeciwbólowo i przeciwzapalnie oraz przyspiesza gojenie się tkanek,
- Kinesiology taping –pomaga zwalczyć ból i obrzęki oraz stabilizuje stawy,
- Masaż sportowy – niweluje objawy zakwaszenia mięśni, ale również rozgrzewa i przygotowuje do wysiłku,
- Nerwowo-mięśniowe torowanie ruchu PNF – zwiększa stabilność stawów oraz poprawia koordynację nerwowo-mięśniową.
Jak zapobiegać urazom sportowym?
Urazy sportowe są nieodłącznym elementem wszelkich sportów, jednak można im zapobiec. Można zredukować ryzyko wystąpienia urazu stosując się do poniższych wskazówek:
- prawidłowo wykonana rozgrzewka – odpowiedni czas oraz rozgrzewka całego ciała;
- nie forsowanie swojego organizmu ponad aktualne możliwości – stopniowanie trudność;
- używanie odpowiedniego sprzętu do uprawiania sportu przeznaczonego do danej dyscypliny – buty do biegania, ochraniacze na piszczele itd;
- korzystanie z porad sportowców, którzy mają doświadczenie w danej dziedzinie.
Jeżeli rozpoczynasz swoją przygodę ze sportem, niezależnie od tego jaka to będzie aktywność fizyczna, skonsultuj się i skorzystaj z porady wykwalifikowanego trenera lub pracownika służby zdrowia – fizjoterapeuty. A jeśli dojdzie do urazu, nie bagatelizuj ich i zgłoś się do specjalisty – nieleczone urazy będą się pogłębiać, a szybkie ich wykrycie dają szansę na pełny powrót do sprawności!
